تفسیر نوار قلب (ECG): راهنمای جامع

نوار قلب (الکتروکاردیوگرام یا ECG) یک ابزار کلیدی در تشخیص و ارزیابی بیماری‌های قلبی است. این آزمون با ثبت فعالیت الکتریکی قلب، اطلاعات مهمی درباره ریتم قلب، اندازه و موقعیت قلب و وجود هرگونه اختلال در عملکرد آن فراهم می‌کند. در این مقاله به بررسی نحوه تفسیر نوار قلب و نکات کلیدی آن می‌پردازیم.

۱. ساختار نوار قلب

نوار قلب به صورت یک منحنی روی کاغذ یا صفحه نمایش ثبت می‌شود و شامل چندین موج و فاصله است:

موج P: نمایانگر انقباض دهلیزها (سینوس).
موج QRS: نمایانگر انقباض بطن‌ها.
موج T: نمایانگر بازگشت بطن‌ها به حالت استراحت.
فاصله PR: زمان بین شروع انقباض دهلیزها و انقباض بطن‌ها.
فاصله QT: زمان انقباض و بازگشت بطن‌ها به حالت استراحت.

۲. مراحل تفسیر نوار قلب

تفسیر نوار قلب شامل چند مرحله کلیدی است:

الف) بررسی ریتم قلب

منظم یا نامنظم: بررسی کنید که آیا ضربان قلب منظم است یا نامنظم. ریتم طبیعی قلب معمولاً بین 60 تا 100 ضربه در دقیقه است.
منبع ریتم: تشخیص دهید که آیا ریتم از گره سینوسی (سینوس) ناشی می‌شود یا خیر. وجود موج P قبل از هر QRS نشان‌دهنده ریتم سینوسی است.

ب) اندازه‌گیری ضربان قلب

ضربان قلب: تعداد ضربان‌ها را در یک دقیقه محاسبه کنید. برای محاسبه، می‌توانید تعداد QRS‌ها در یک دوره 10 ثانیه‌ای را شمرده و در 6 ضرب کنید.

ج) تجزیه و تحلیل امواج

موج P: بررسی کنید که آیا موج P قبل از هر QRS وجود دارد و آیا شکل آن طبیعی است.
موج QRS: اندازه‌گیری مدت زمان QRS (باید کمتر از 0.12 ثانیه باشد) و بررسی شکل آن.
موج T: بررسی شکل و ارتفاع موج T. تغییرات در موج T می‌تواند نشان‌دهنده مشکلاتی مانند ایسکمی قلبی باشد.

د) اندازه‌گیری فواصل

فاصله PR: باید بین 0.12 تا 0.20 ثانیه باشد. افزایش این فاصله ممکن است نشان‌دهنده بلوک AV باشد.
فاصله QT: باید کمتر از 0.44 ثانیه باشد. طولانی شدن این فاصله می‌تواند خطر آریتمی را افزایش دهد.

۳. شناسایی اختلالات

تفسیر نوار قلب می‌تواند به شناسایی اختلالات مختلف کمک کند:

بیماری عروق کرونر: ممکن است با تغییرات در موج T یا ST نمایان شود.
بیماری‌های قلبی مادرزادی: می‌تواند با تغییرات در شکل و اندازه امواج و فواصل مشخص شود.
آریتمی‌ها: مانند فیبریلاسیون دهلیزی یا تاکی‌کاردی‌های بطنی که با تغییرات در ریتم قلب مشخص می‌شوند.
بیماری‌های الکترولیتی: تغییرات در امواج و فواصل ممکن است نشان‌دهنده اختلالات الکترولیتی مانند هایپوکالمی یا هایپرکالمی باشد.

۴. نتیجه‌گیری

تفسیر نوار قلب یک مهارت کلیدی در پزشکی است که نیاز به آموزش و تمرین دارد. با تسلط بر مراحل تفسیر و شناخت اختلالات مختلف، پزشکان می‌توانند به تشخیص صحیح و درمان مؤثر بیماری‌های قلبی کمک کنند